کاهش چشمگیر رشد نقدینگی در سال ۱۴۰۱ و کاهش آن به مقادیر کمتر از ۳۰ درصد در پایان تیرماه ۱۴۰۲ نمایانگر تحقق برنامه پولی تعیین‌شده و موفقیت بانک مرکزی در اجرای سیاست کنترل مقداری رشد ترازنامه بانک‌ها در دوره اخیر است.

به گزارش از خبرگزاری تسنیم، بانک مرکزی اعلام کرد که پس از تدوین و اجرای برنامه پولی و تعیین هدف رشد نقدینگی طی سال گذشته و امسال، نرخ رشد دوازده‌ ماهه نقدینگی از 37.4 درصد در پایان تیرماه ۱۴۰۱ تا 27.5 درصد در پایان تیرماه ۱۴۰۲ کاهش یافته‌است. مقدار دوازده‌ماهه نقدینگی در پایان تیرماه ۱۴۰۲ به 66940.5 هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به پایان سال ۱۴۰۱ 5.6 درصد رشد نشان می‌دهد.

کاهش چشمگیر رشد نقدینگی در سال ۱۴۰۱ و کاهش آن به مقادیر کمتر از ۳۰ درصد در پایان تیرماه ۱۴۰۲ نمایانگر تحقق برنامه پولی تعیین‌شده و موفقیت بانک مرکزی در اجرای سیاست کنترل مقداری رشد ترازنامه بانک‌ها در دوره اخیر است.

پایه پولی نیز در تیرماه ۱۴۰۲ به مقدار 9213.8 هزار میلیارد ریال رسید. این موضوع باعث شد که پایه پولی در پایان تیرماه سال جاری نسبت به پایان سال ۱۴۰۱، رشدی معادل 7.1 درصد داشته‌باشد. در چهارماهه ابتدایی سال جاری، سهم خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی 13.0 درصد از رشد پایه پولی را تجربه کرد. افزایش سهم خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی در رشد پایه پولی ناشی از کاهش سپرده‌های دولت نزد بانک مرکزی بوده‌‍است که نشان از این دارد که دولت به منابع سپرده‌ای خود اتکا کرده و از تنخواه‌گردان خزانه استفاده نکرده‌است.

علاوه بر این

دیگر عامل رشد پایه پولی در پایان تیرماه سال ۱۴۰۲، مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها ناشی از افزایش اضافه برداشت بانک‌ها از منابع بانک مرکزی بوده است و نسبت به پایان سال قبل، سهم 6.2 درصدی در رشد پایه پولی داشته است. بخشی از این افزایش ناشی از سیاست‌های تنظیمی بانک مرکزی پس از افزایش سپرده قانونی بانک‌های تخطی‌کننده از سیاست کنترل مقداری ترازنامه تعیین‌شده توسط بانک مرکزی بوده‌است. همچنین خالص سایر اقلام بانک مرکزی سهمی معادل 3.4 درصد در رشد پایه پولی در چهارماهه منتهی به پایان تیرماه سال ۱۴۰۲ داشته است که به علت افزایش مانده اوراق بهادار ناشی از عملیات سیاست پولی بانک مرکزی و افزایش حجم ریپو (عملیات بازار باز) ایجاد شده‌است. این نشان‌دهنده سیاست پولی فعال بانک مرکزی در تأمین نقدینگی بانک‌ها و موسسات اعتباری است.

در مقابل

خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در چهار ماهه ابتدایی سال جاری سهم کاهنده‌ای در رشد پایه پولی داشته و در پایان تیرماه سال جاری سهمی معادل 15.5- درصد از رشد پایه پولی دوره مذکور (7.1 درصد) را تشکیل داده‌است.

کاهش دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در سال ۱۴۰۲ عمدتاً ناشی از فروش ارزهای خریداری شده از دولت در اواخر سال گذشته و مدیریت دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی بانک مرکزی با فراهم کردن زمینه فروش بخشی از ارزهای غیر قابل دسترس خریداری‌شده در سال‌های قبل بوده‌است که معادل ریالی آن پیش از این به دولت پرداخت‌شده و در حال حاضر با ایجاد امکان دسترسی به این منابع، بانک مرکزی توانسته‌است علاوه بر تأمین نیازهای ارزی کشور، از این طریق نیز موفق به کنترل مطلوب رشد پایه پولی شود. در نتیجه، رشد پایه پولی در دوره ۱۲ ماهه تا پایان تیرماه سال ۱۴۰۲ ادامه روند کاهشی خود را داشته‌است و از ۴۵.۰ درصد در فروردین‌ماه به ۴۱.۱ درصد در تیرماه کاهش یافت.

لازم به ذکر است که ضریب فزاینده نقدینگی نیز در پایان تیرماه ۱۴۰۲ نسبت به پایان سال ۱۴۰۱، معادل ۱.۴ درصد کاهش یافت و به مقدار 7.265 رسید.