اهمیت سرمایه‌گذاری پایدار ESG چیست؟ ESG مخفف چیست؟
در دنیای مالی امروز، بر عوامل زیست‌محیطی، اجتماعی و حاکمیتی تمرکز ویژه‌ای شده و افزایش تقاضا برای سرمایه‌گذاری پایدار با شاخص ESG به‌عنوان گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌گردد؛ شاخص ESG معیاری است که براساس آن شرکت‌ها می‌توانند عملکرد خود را در زمینه‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و حاکمیتی انداره‌‌گیری کنند. ESG مخفف کلمات Environmental به مفهوم محیط‌زیست، Social به مفهوم منافع اجتماعی و Governance به مفهوم راهبری و مدیریت است. در همین راستا، سرمایه‌گذاری ESG نشان می‌دهد که شرکت چگونه می‌تواند از محیط‌زیست به‌خوبی محافظت کند، به معیارهای اجتماعی اعم از مدیریت، ارتباط با کارکنان، مشتری‌ها، تامین کنندگان و جوامع اشاره کند و عملکرد شرکت‌ها، نحوه حسابرسی، کنترل‌های داخلی و حقوق سهامداران بر اساس شاخصۀ حاکمیت ارزیابی کند.
آنچه در ادامه می‌خوانید:
سرمایه‌گذاری پایدار ، مسئولانه و تاثیرگذار
سرمایه‌گذاری ESG به‌عنوان سرمایه‌گذاری پایدار، مسئولانه یا مسئولیت‌پذیر اجتماعی (سی ال آی اِی) تلقی می‌شود. سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در شرکتی بر اساس معیارهای سرمایه‌گذاری اقتصادی، به طیف وسیعی از رفتارها، کنش‌ها و سیاست‌ها توجه می‌کنند. سرمایه‌گذار، سرمایه‌گذاری اقتصادی در شرکت‌های مدنظر را بر اساس مدیریت مسئولانه در محیط‌زیست، مسئولیت‌پذیری اجتماعی و پاسخ‌گویی مدیران بر اساس معیارهای رهبری، مورد بررسی قرار می‌دهند.
سرمایه‌گذاران به سیاست‌های آب‌وهوایی شرکت توجه ویژه‌ای دارند و مقدار مصرف انرژی، تولید و بازیافت زباله، میزان آلودگی، حفاظت از منابع طبیعی را بررسی می‌کنند. و در خصوص معیار اجتماعی، روابط شرکت را با ذی‌نفعان داخلی و خارجی مورد ارزیابی قرار می‌دهند. و در بخش حاکمیت هم روش‌های حسابداری دقیق و شفاف لحاظ می‌گردد. لازم به ذکر است، که سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در شرکت به تضمین‌هایی نیاز دارند. برای مثال شرکت‌ها در انتخاب اعضای هیئت‌مدیره و مدیران ارشد خود از تضاد منافع اجتناب و یا از مشارکت‌های سیاسی در راستای رفتارهای توجیهی و انجام رفتارهای غیرقانونی پرهیز کنند.
معیار و متریک سرمایه‌گذاری ESG
در معیارهای ESG به شاخص‌های عملکرد شرکت دربارۀ مسائل زیست‌محیطی (E)، اجتماعی (S) و حاکمیت (G) پرداخته‌می‌شود. در واقع برای عملکرد عملیاتی و ریسک شرکت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. معیارهای ESG می‌توانند از استانداردها، چارچوب‌ها یا مقررات، نشات‌گرفته ویا به‌صورت کمّی یا کیفی باشند. گفتنی است که، اصولا سرمایه‌گذاران از اطلاعات و معیارهای مالی مختلف برای بررسی و صحت‌سنجی سرمایه‌گذاری در شرکت استفاده می‌کنند. اما در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاران متناسب با معیارهای ESG اعتبار و عملکرد بلندمدت شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری مورد ارزیابی قرار داده‌اند.
- طبقه‌بندی دقیق مسائل EGS، توسط موسسه بین‌المللی CFA به شرح ذیل است :
| انواع معیارهای ESG | |||
| ملاحظات و دغدغه‌های زیست محیطی | ملاحظات و دغدغه‌های اجتماعی | ملاحظات و دغدغه‌های حاکمیتی | |
| 1 | تغییرات آب و هوا و انتشار کربن | رضایت مشتری | ترکیب هیئت مدیره |
| 2 | آلودگی هوا و آب | حفاظت از داده ها و حریم خصوصی | ساختار کمیته حسابرسی |
| 3 | تنوع زیستی | جنسیت و تنوع | رشوه و فساد |
| 4 | جنگل زدایی | تعهد شغلی | غرامت اجرایی |
| 5 | بهره وری انرژی | روابط اجتماعی | لابی کردن |
| 6 | مدیریت پسماند | حقوق بشر | مشارکت های سیاسی |
سرمایه‌گذاری ESG چه تفاوتی با سرمایه‌گذاری پایدار دارد؟
سرمایه‌گذاری ESG و سرمایه‌گذاری پایدار ارتباط تنگاتنگ و نزدیکی را با یکدیگر دارند. در همین راستا سرمایه‌گذاری ESG شرکت‌ها را بر اساس معیارهای مرتبط با اجتماعی‌بودن، دوست‌دار محیط‌زیست و حاکمیت تعیین می‌کند. که این ویژگی‌های به پایداری منجر می‌شود. بنابراین ESG به چگونگی تصمیم‌گیری مدیریت و سهامداران یک شرکت‌پرداخته و در نهایت موجب شکل‌گیری پایداری می‌شود.
ESG برای یک تجارت به چه معناست؟
سرمایه‌گذاری ESG برپایه محیط زیست، منافع اجتماعی و حاکمیت متمرکزشده، بنابراین این معیارها موجب اتخاذ تدابیری از جمله کاهش آلودگی، گازهای گلخانه‌ای و ضایعات می‌شود، ولذا امکان برخورداری از نیروی کار متنوع و فراگیر را بوجودآورده و شفافیت را در سطح هیئت مدیره ایجاد می‌کند.
اهمیت سرمایه‌گذاری پایدار ESG در تجارت
امروزه شرکت‌ها برای جذب سرمایه‌گذاران و محافظت بلندمدت از سرمایه خود، در تصمیم‌گیری‌‌‌های تجاری علاوه بر جنبه‌‌‌های مالی به معیارهای پایداری ESG نیز توجه ویژه‌ای دارند. طبق گزارش شرکت پرایس واتر هاوس کوپرز در سال ۲۰۲۱، ۸۳ درصد از مصرف‌کنندگان معتقدند که شرکت‌ها باید برای تحقق معیارهای ESG تلاش حداکثری داشته‌باشند. در همین راستا 86 درصد از کارمندان هم ترجیح می‌دهند که در چنین شرکت‌هایی فعالیت کنند. گفتنی‌است که این گزارش نشان از اهمیت بالای پایداری در تجارت امروز را نشان می‌دهد. و کسب‌وکارها برای ادامه‌‌‌دار بودن موجودیت خود در بازار جهانی ناگزیر به رعایت پارامترهای پایداری هستند.
جایگاه سرمایه‌گذاری ESG در اقتصاد ایران
کشور ایران طبق بررسی واحد اطلاعات اکونومیست (EIU) در رتبه‌‌‌بندی ESG از بین 163 کشور رتبه 141 را به خود اختصاص‌داده و جزء کشورهای پرخطر در این حوزه شناخته‌می‌شود. با توجه به رتبه پایداری ایران، مشخص است که هنوز موضوع پایداری نه برای دولت‌‌‌ها و نهادهای نظارتی و نه برای کسب‌وکارها آنگونه که باید در اولویت قرار نگرفته‌است. ایران بخاطر مسائل ساختاری از لحاظ ESG در پایین‌ترین رتبه و در بین کشورهای ونزوئلا و سودان قرار گرفته‌است.
دنیای سرمایه‌گذاری جهانی از سال 2016، در واقع از زمان اجرای برجام تا به امروز به شدت تغییر کرده‌است. و شرکت‌های بین‌المللی مانند توتال، بی‌پی، شل، ریوتینتو و بی‌اچ‌پی، خواستار رعایت دقیق سیاست‌های ESG هستند. و ترجیح می‌دهند در کشورهایی با سوابق ESG سرمایه‌گذاری کنند. بنابراین، اگر ایران از رتبه پایین ESG برخوردار باشد، حتی با برداشتن تحریم‌ها، سرمایه‌گذاری‌های بزرگ داخلی صورت نمی‌گیرد.
گفتنی‌است به دلیل عدم رعایت سیاست‌های ESG در اقتصاد، ایران در بخش‌های مختلف با مشکلاتی مواجه شده‌است. برای مثال طبق‌گفته وزیر نفت دولت سیزدهم در بخش نفت و گاز حدود 250 میلیارد دلار سرمایه‌گذای برای جلوگیری از کاهش تولید در میادین نفتی قدیمی، تقویت تولید گاز مورد نیاز و حفظ صنایع پایین دستی ایران مانند پالایش نفت و پتروشیمی نیاز است.
در بخش برق، مصرف بالای انرژی و عدم توسعه زیرساخت‌ها در یک دهه گذشته کشور تحت فشار قرارگرفته‌است. و قطع برق در دوره‌های اوج تابستان و زمستان رخ می‌دهد. گفتنی است در این حوزه نیاز به 10 میلیارد سرمایه‌گذاری فوری و به دنبال آن 4 میلیارد دلار سرمایه گذاری سالانه برای همگامی با تقاضای رو به رشد پیش‌بینی شده‌است. در بخش معدن هم جهت حفظ فعالیت‌های موجود و بهره‌برداری از معادن جدید، به 75 میلیارد دلار سرمایه نیاز است. که این مبلغ از طریق سرمایه‌گذاری خارجی و وام‌های بانکی بین‌المللی قابل دستیابی است.
